Mehmet ERÇAKIR/ ISPARTA

SÜLEYMAN Demirel Üniversitesi (SDÜ), Deprem ve Jeoteknik Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Mehmet Zakir Kanbur, 100 yıldır enerji biriktiren Burdur fayında 1914'te olduğu gibi büyük bir deprem beklediklerini açıkladı.

ANTALYA'DA ETKİLENECEK

Doç. Dr. Kanbur, "Burdur ve Isparta'yı etkileyen bir deprem olacak. Richter ölçeğine göre 6-7 arasında bir büyüklüğünde olabilir. Antalya'nın kara tarafında ilk kez güney bölüm Ağlasun depremi ile etkinlik başladı. Dolayısıyla bu sistem harekete geçmişse Antalya da deprem açısından önemli bir yer haline geliyor" dedi.

EN TEHLİKELİ YER BURDUR

SDÜ Deprem ve Jeoteknik Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Mehmet Zakir Kanbur, 1'inci derecede deprem kuşağında yer alan Batı Akdeniz için uyarıda bulundu. Antalya, Isparta ve Burdur üçgeninde yaşanabilecek depremlerle ilgili açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Kanbur, en tehlikeli beklentinin ise Burdur fay sistemi olduğunu açıkladı.

Burdur'da 1914 yılında meydana gelen 7.1 büyüklüğündeki depremin üzerinden tam bir asır geçtiğini belirten Doç. Dr. Kanbur, "Burada geçmişte olduğu gibi büyük bir deprem bekliyoruz. Burdur ve Isparta'yı etkileyen bir deprem olacak. Richter ölçeğine göre 6-7 arasındaki bir büyüklüğünde olabilir" dedi. 100 yıldır fay hattı üzerinde bir baskı oluştuğunu aktaran Doç. Dr. Mehmet Zakir Kanbur, "Oraya sürekli enerji birikiyor. Kırılmadığı için de sürekli baskı oluşuyor. Tarih vermek mümkün değil ama güneyde olacak depremden daha yakın zamanda olabilme ihtimali yüksek. Burdur fayının kırılması halinde Isparta'da zarar görür. Çünkü aradaki mesafe 20 kilometre yok. 1914 depreminde de Isparta kayıplar vermişti" diye konuştu. 

GÜNEYDE YENİ ETKİNLİK BAŞLADI

Batı Akdeniz'in ciddi bir deprem riski altında olduğunu vurgulayan ve Antalya, Isparta, Burdur üçgeninin her zaman depremle yüzleşebileceğini aktaran Doç. Dr. Mehmet Zakir Kanbur şöyle konuştu: 

"Ağlasun İlçesi'nde 4.2 büyüklüğündeki son deprem güneyde başlayan yeni bir etkinliğin habercisi. Burada Aksu fayı var ve sürekli geriliyor. Ama bir gün kırılacak. Kırıldığı an Antalya'da büyük tehlike altında. Bu fay Kuzey Kıbrıs'tan gelen bir yapı. Antalya'dan kuzeye doğru dönüp Isparta'ya doğru uzanıyor. Son kısmı Eğirdir Gölü'nde bitiyor. Orada hiçbir etkinlik yok iken Ağlasun fayının hareketiyle bir etkinlik başladı ve devam ediyor.

ANTALYA EĞİRDİR ARASINA DİKKAT

Dolayısıyla Antalya- Eğirdir arasında başka depremlerde olabilir. Çünkü burası gerilmenin olduğu bir yer. Sürekli itiliyor, bir noktada da kırılacak. Bu parça ne kadar uzunsa o kadar büyük bir deprem olacak. Aksu fayı harekete geçerse Antalya, Isparta'dan daha büyük tehlike altında. Çünkü Antalya'nın deniz tarafındaki kısmında zaten deprem oluyor. Kara tarafında deprem olmuyor. İlk kez güney bölüm de Ağlasun depremi ile etkinlik başlattı. Dolayısıyla bu sistem harekete geçmiş ise Antalya'da deprem açısından önemli bir yer haline geliyor."

1914'DE NE OLMUŞTU

5 Teşrinievvel (Ekim) 1914 tarihli İkdam Gazetesinin   Burdur depremini haber veren gazeteden 

1914 DEPREMİ VE İKDAM GAZETESİNİN HABERLERİ ...

4 Ekim 1914  Pazar günü  gecesinin ilk saatlerinde Burdur’da  meydana gelen ve çok sayıda insanın hayatını yitirdiği depremi ile ilgili olarak  zamanın bir gazetesinde  yer alan deprem haberlerini aşağıya alıyoruz.Ülkede bir rasathane olmadığından Viyana rasathanesinden verilen bilgileri kullanan gazete telefatın 2000 kişi olarak veriyorsa da bu rakam 650’nin üzerindedir.Burdur merkezde ayakta kalan bir yapı    hemen hemen yok gibidir.Gazete haberinde yer verilen Heyeti İmdadiye’nin Burdur’a gelip gelmediğini doğrusu bilmiyoruz.

HAREKET İ ARZ

Malumatı Umumiye Müdirliğinden  tebliğ olunmuştur….Pazar gecesi nısfı Leylide  Konya Vilayetinin  Burdur ve Isparta kazalarında gayet şedit  zelzelat ı arzıye vukuubulmuştur.Hafif olmak üzere zelzele elan devam etmektedir.En ziyade hasarzide olan Burdur ve mülhakatında  telefatın  miktarı henüz tamamiyle tağyin olunamamış ise de takriben ikşibin beşyüz zan olunmuştur.Konya valisi Burdur’da dır .Meskensz kalan  ailelerin imdadına tevessül olunmuştur.Enkaz altında kalan  ahaliye  mesken  temini için hemen ilk amele taburu sevk olunmuştur. Mesainin iaşeleri  temin olunmuştur.
Hükümetten gayri Hilali Ahmer (Kızılay),Müdafa i Milliye cemiyetleri  muavenet i nakdiye,maddiye  de bulunmuşlardır.Ancak tafsilat ayrıca tebliğ olunacaktır.

HAREKETİ ARZ TAFSİLATI

Hareket i arz hakkında ihbaren varit olan telgraf namelere nazaran Isparta da Hastane ,Ulucami ve bir çok haneler tamamen mekteb i idadi, Daire i askeriye ve telgrafhane ve imkanı Hayriye ve bir çok mesken kısmen yıkılmış ve iki yüz kırk sekiz kişinin telef olduğu tahmin edildiği bildirilmiştir.Zelzeleden sonra bir yangın zuhur ederek on sekiz hane ve dükkan metruk olmuştur.Enkaz altında  daha  cesetler bulunduğu zan  idilmektedir.Isparta’nın civar kıraların da dahi hasarat ve telefat  vardır.
 Burdur da  bazı mahallat kamilen  harap olmuş,hükümet konağıyla hapishane  hasardan masun kalmıştır.Burdur da ki  telefatın mikdarı  iki bin kadar tahmin olunmaktadır.
 Bunlardan başka bazı mecruhin de (yaralı) vardır.Eğridir de  bir cami ,bir iki  hane cüz i hasara uğramış isede nufusça telefat yoktur.Uluborlu da  dört  kişi telef ,beş şahıs  mecruh olmuştur.Konya ,Beyşehirde ve Denizli mülhakatında ve Teke ‘de hareketi arz  olmuş isede nüfus ve hasar yoktur(?).kazazedelerin iaşe ve tedavileri  Aydın vilayetin den peksimet ekmek ile doktor  ve maal hacet  ve çadır  gönderildiği gibi  enkaz altındakilerin  teharri ve ihracı içinde Aydın dan  bir amele  taburu  gönderilmiş gerek İzmir ve gerekse Dersaadet ‘ten muavenet i  lazime de bulunmak üzere  hükümetçe icap eden esbaya  tevessül edilmiştir.İstihbaratımıza göre zelzeleden en ziyade brom madenlerine en yakın olan Isparta ‘nın Hacı ?  ve Tekyeler mahalleri  hasarzide olmuştur. Lazur (?)…karyesi  kükürt madenlerine karbiyetinden dolayı hasarata uğramıştır.
Hareketi  Arz  mağdurlarına Hilali Ahmer  muaveneti 
Isparta ve Burdur’da  vukuagelen hareket i arz mağdurlarına muavenet ve ıstıraplarını tehevin maksadıyla  Osmanlı Hilal i Ahmer Cemiyeti doktor tevzin  riyaseti tahtında bir heyeti imdadiye iğzam edilmiştir.heyet i mezkure dün akşam  Hilala i Ahmer Edremit Hastane gemisiyle Bandırma’ya müteveccihen  şehrimiz den hareket etmiştir.Müteaddit etibba ve hasta bakıcılardan mürekkep olan bu heyeti imdadiye beraberinde levazım ı sıhhiye ve çamaşır takımları dahi götürmekte iktiza eyleyen mahallerde gerek mağduriyeti tedavi  gerek onlara levazım alet tedariki ile de  … bulundurmaktadır.Bu hareket i Arziyyenin netayiç olmasıyla   ızdıraplı olan kalplere Hilal i Ahmer heyeti imdadiye  iğzam eylediği haberi   huzur ve teselli edecektir.

Viyana Rasathanesinden 
Viyana 6 Teşrinievvel 
Viyana merkez rasathanesi sismograf altı dün akşam saat 9’da  gayet şiddetli bir hareketi arzın vukua geldiğini işaret etmiştir. Hareket i Arz’ın merkezi  Viyana’dan 7400 kilometro uzaklıktadır.Akşam saat on biri on geçe sismograf  larından daha müdhiş  ve ikinci bir zelzlenin vukuuna işaret eylemiştir. Bu ikinci zelzelenin  merkezi de  1600 kilometro uzaklıkta galip bir ihtimale göre Anadolu’dadır.

ÇEVİRİ

HAYATİ KUZUCU